Zasiedzenie polega na nabyciu własności nieruchomości przez osobę, która przez pewien czas zachowywała się sposób odpowiadający przepisom prawa. Podstawą prawną jest art. 172 ustawy Kodeks cywilny, w którym to ustawodawca wskazuje że:
Posiadacz nieruchomości nie będący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dwudziestu jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze (zasiedzenie).
Po upływie lat trzydziestu posiadacz nieruchomości nabywa jej własność, choćby uzyskał posiadanie w złej wierze.
Dostrzec należy, że wprawdzie ustawodawca nie definiuje pojęcia dobrej wiary to jednak orzecznictwo konsekwentnie odwołuje się do tradycyjnej koncepcji dobrej wiary i według niej przyjmuje się, że dobra wiara polega na błędnym, ale w danych okolicznościach usprawiedliwionym przekonaniu, że danej osobie przysługuje wykonywane przez nią prawo, ze złą wiarą mamy do czynienia gdy posiadacz ma świadomość, że prawo własności danej rzeczy mu nie przysługuje.
Przedmiot zasiedzenia
Przez zasiedzenie można nabyć własność nieruchomości oraz ruchomości. Możliwe jest uzyskanie własności części nieruchomości gruntowej jeśli była przedmiotem posiadania samoistnego określonej osoby.
Nie można nabyć przez zasiedzenie części składowej rzeczy np. piętra budynku czy ruchomości wpisanej do krajowego rejestru utraconych dóbr kultury.
Przesłanki zasiedzenia
W wypadku nieruchomości nabycie własności przez zasiedzenie następuje po łącznym wystąpieniu okoliczności tj:
- nieprzerwanego posiadania samoistnego rzeczy
- upływu odpowiedniego terminu (20 lub 30 lat )
- Posiadanie samoistne – własność rzeczy w trybie zasiedzenia może uzyskać wyłącznie osoba która nie jest jej właścicielem, jednak faktycznie włada rzeczą jak właściciel. Zgodnie z utrwalonym poglądem nauki i orzecznictwa władanie rzeczą należy dokonywać przy uwzględnieniu elementu fizycznego (corpus) oraz psychicznego (animus) czyli nastawienia psychicznego posiadacza do wykonywania władztwa.
Skutek stwierdzenia zasiedzenia
Po spełnieniu przesłanek nabycie własności nieruchomości przez dotychczasowego posiadacza samoistnego następuje z mocy prawa. Dotychczasowy właściciel nieruchomości traci swoje prawo. Skutek ten następuje bez potrzeby składania oświadczeń woli czy wydawania orzeczenia przez sąd. Nabycie następuje, także bez jakiekolwiek ekwiwalentu na rzecz właściciela.