Intercyza to umowa pomiędzy małżonkami w której swoje stosunki majątkowe normują odmiennie od ustroju majątkowego określonego w ustawie Kodeks rodzinny i opiekuńczy.
Cechy majątkowej umowy małżeńskiej
- Umowa powinna zostać zawarta w formie aktu notarialnego. Zawarcie w jakiejkolwiek innej formie staje się nieważna.
- Majątkowa umowa małżeńska może dotyczyć:
- Rozszerzenia wspólności ustawowej
- Ograniczenia wspólności ustawowej
- Wprowadzenia rozdzielności majątkowej
- Wprowadzenia rozdzielności majątkowej z wyrównaniem dorobków
Rozszerzenie wspólności ustawowej to objęcie majątkiem dorobkowym małżonków nie tylko składników majątkowych takich jak np. pobrane wynagrodzenie za pracę , dochody majątku wspólnego, lecz także składników określonych w art. 33 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.
Ograniczenie wspólności ustawowej oznacza umowne wyłączenie z majątku dorobkowego małżonków dowolnej części składników majątkowych określonych w art. 31 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, przy zachowaniu jednak pewnej wspólnoty majątkowej.
Warto zaznaczyć iż, niedopuszczalne jest łączenie elementów dwóch umów np. częściowo co do pewnych składników majątku rozszerzyć wspólność ustawową i co do innych składników ją ograniczyć.
Także nie dopuszczalne jest zamieszczanie w umowie majątkowej małżeńskiej postanowień dotyczących innych umów jak o dział spadku lub o zniesienie współwłasności, jeżeli stronami tych umów , obok małżonków, są osoby trzecie.
Kiedy może zostać zawarta intercyza ?
Umowa majątkowa może być zawarta w czasie małżeństwa, albo poprzedzać zawarcie małżeństwa. Umowa zawarta, zanim nupturienci wstąpią w związek małżeński, jest skuteczna dopiero od chwili zawarcia małżeństwa.
Jakie zmiany można wprowadzać do umowy majątkowej ?
Małżonkowie mogą dokonywać zmian umowy majątkowej. Zmiana ta może polegać na
- Rodzaju umowy majątkowej: np. małżonkowie odstępują od wspólności rozszerzonej i przyjmują wspólność ograniczoną albo jedną z dwóch postaci rozdzielności majątkowej,
- Na włączeniu do wspólności rozszerzonej dalszych praw majątkowych albo dalszym ograniczeniu istniejącej już wspólności
Powyższe rozróżnienie jest o tyle doniosłe, że skuteczność takiej umowy zmieniającej dotyczy także osób trzecich. W pierwszym przypadku majątkowa umowa małżeńska będzie skuteczna względem ich tylko wtedy, gdy była im wiadoma. Natomiast w drugim wypadku jest skuteczna względem osób trzecich niezależnie od tego czy o takiej zmianie wiedziały.
Rozwiązanie umowy małżeńskiej
Rozwiązanie umowy małżeńskiej jest dopuszczalne. Powstaje wtedy między małżonkami wspólność ustawowa, chyba że strony ustanowiły inny ustrój majątkowy.
Gdyby jednak małżonkowie przed zawarciem małżeństwa najpierw zawarli umowę majątkową, a następnie ją rozwiązali, zanim małżeństwo doszło do skutku, małżonków będzie obowiązywał ustrój wspólności ustawowej.
Ochrona wierzycieli, a majątkowa umowa małżeńska
W art. 50 ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy przewidziano ochronę wierzycieli w razie rozszerzenia wspólności w postaci zwiększonej odpowiedzialności majątkiem wspólnym.
Wierzyciel jednego z małżonków może bowiem żądać zaspokojenia majątku wspólnego także wtedy, gdy wierzytelność powstała przed zawarciem małżeństwa, bądź przed późniejszym , umownym rozszerzeniem wspólności.
Warto wspomnieć, że małżonek pozostający ze współmałżonkiem w ustawowej wspólności dorobku odpowiada za długi powstałe przed zawarciem małżeństwa nie całym majątkiem wspólnym, lecz tylko z wynagrodzenia za pracę i innych jego dochodów o charakterze osobistym.