Szczegółowe zasady wspólnej odpowiedzialności pracowniczej za powierzone mienie z obowiązkiem zwrotu bądź wyliczenia się unormowane są w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 4 października 1974 r. w sprawie wspólnej odpowiedzialności materialnej pracowników za powierzone mienie.
Umowa o wspólnej odpowiedzialności za mienie
Podstawą odpowiedzialności za mienie powierzone z obowiązkiem wyliczenia się, jest umowa zawarta przez grupę pracowników z pracodawcą. Umowa taka powinna zostać sporządzona w formie pisemnej pod rygorem nieważności i określać w jakiej części poszczególni pracownicy odpowiadają za niedobór. Należy przyjąć, że w razie nieokreślenia tego w umowie pracownicy ponoszą odpowiedzialność w częściach równych. Koniecznym elementem jest także ustalenie okresu w ciągu którego nieobecność pracownika nie ma wpływu na zakres odpowiedzialności zarówno tego pracownika jak i pozostałych pracowników ponoszących wspólną odpowiedzialność.
Każda zmiana w składzie pracowników objętych wspólną odpowiedzialnością wymaga zawarcia nowej umowy. Należy zaznaczyć, że jej niezawarcie uchyla wspólną odpowiedzialność za powierzone mienie.
Pracownik może wypowiedzieć tę umowę na czternaście dni naprzód oraz w razie stwierdzenia niedoboru może w terminie 3 dni od powzięcia o tym wiadomości – odstąpić od umowy ze skutkiem na przyszłość. Pracodawca może od umowy odstąpić w każdym czasie.
Odpowiedzialność pracownika z tytułu umowy
Odpowiedzialność pracowników z umowy o wspólnej odpowiedzialności za mienie rozpoczyna się od dnia łącznego powierzenia im mienia. Kończy się w razie wypowiedzenia przez pracownika umowy o wspólnej odpowiedzialności materialnej albo odstąpienia od takiej umowy przez pracownika lub pracodawcę. Pracownik ponosi wspólną odpowiedzialność materialną za szkodę w mieniu, której powstanie stwierdzono do dnia zakończenia inwentaryzacji, jeżeli zostanie ona rozpoczęta w wymaganym terminie; w razie bezskutecznego upływu terminu rozpoczęcia inwentaryzacji pracownik jest wolny od odpowiedzialności od dnia, w którym przestała go wiązać umowa o wspólnej odpowiedzialności materialnej.